Hoe houden we het boerenverstand gezond?
Welke invloed heeft de huidige manier van boeren op de geestelijke gezondheid van de agrariër? De druk op de boer is in de afgelopen jaren alsmaar toegenomen. Niet alleen overheidsingrijpen maakt de bedrijfsvoering lastig, ook de maatschappelijke blik op de sector is sterk veranderd. Zijn er ook andere paden om te bewandelen? En zou een andere manier van boeren helpen in het mentale welzijn? In deze speciale Explore the North editie van De Uitkijkers gaan we op zoek. We doen dit aan de hand van filmfragmenten uit de documentaire Bolta Zathe van Hannah Swart die biologisch-dynamische boer Jaring Brunia en antropologe Anne-Goaitske Breteler aanzetten tot een gesprek. De Uitkijkers is een platform waar gesprekken worden aangegaan over maatschappelijk relevante thema’s binnen drie programmalijnen: circulariteit, brede welvaart en water.
Over de deelnemers
Jaring Brunia is een zelfbewuste ondernemende boer die gelooft dat duurzaam boeren draait om een gezonde planeet, maar ook om het werkgeluk van de boer zelf. Boer Brunia boert zonder kunstmest en krachtvoer te gebruiken, draait een gezond rendement en houdt het boeren ondertussen leuk voor zichzelf zodat hij tijd overhoudt voor innovatie. Zijn aanpak is schaalbaar en een voorbeeld voor anderen.
Anne-Goaitske Breteler (1996) groeide op aan de voet van de zeedijk in Friesland. Na de studies Culturele Antropologie en Publieksgeschiedenis in Amsterdam verhuisde ze in de herfst van 2019 terug naar haar geboortegrond. In al haar werk staat de relatie tussen stad en platteland centraal. Voor haar laatste boek De laatste dagen van de dorpsgek dat in 2024 zal verschijnen bij Prometheus, onderzoekt ze de geestelijke gezondheid op het platteland. Begin oktober 2023 won ze de Friese talentenprijs van het Prins Bernard Cultuurfonds Fryslân.
Hannah Swart (1999) werd geboren in Dokkum. Haar eerste documentaire maakte ze als afstudeeropdracht voor de opleiding audiovisueel specialist op het Friesland College, over een van de vriendinnen uit haar schooltijd. Nu volgt ze de filmopleiding aan de HKU. Ondertussen maakt ze zelfstandig ongepolijste, humorvolle en vaak persoonlijke portretten van mensen. Twee jaar geleden won ze op het Noordelijk Film Festival de Award Grootste Jong Talent met de film ‘Ferdinand, the Happy Pathmaker’. Nu heeft ze met veel plezier en hard werken een nieuwe film gemaakt genaamd Bolta Zathe!
Over de documentaire Bolta Zathe van Hannah Swart
Twee op elkaar aangewezen broers hebben samen een boerderij. Bijna dagelijks fietst Hannah langs Bolta Zathe; vanaf haar vroegste jeugd woont ze hemelsbreed een kilometer bij hen vandaan. Door de (in het landschap verdwijnende) mestbult en de nog gehoornde koeien zag ze dat ze hun bedrijf verschilde van de andere boeren in de buurt. Als filmmaker stapt ze hun wereld binnen, juist op het moment dat deze dreigt te ontsporen. Hun onvoorwaardelijke liefde voor hun katten, muziek uit de jaren 80 en hun trekkers, Blijer met STEYR, komt onder druk te staan door de problemen die ze hebben met de bank, de reclassering en de GGZ. Een confronterend verhaal over de Boerderij 'Bolta Zathe', het einde van een tijd en de liefde en de machteloosheid die daarmee gepaard gaan. Maar ook over elkaar zien zoals je bent, ook al ben je niet hetzelfde.